Category: Gezichtsbedrog/Optische illusies

Gezichtsbedrog of een optische illusie is iets wat het oog waarneemt, dat door de hersenen anders geïnterpreteerd wordt. Gezichtsbedrog toont meestal eigenschappen van ons visueel perceptiesysteem aan, de mechanismen in de hersenen die grotendeels bepalen wat wij menen waar te nemen.

Er zijn globaal twee foutenbronnen:

fysiologische illusies, gebaseerd op eigenschappen van het menselijk oog. Voorbeeld: een nabeeld op het netvlies, of van ver een reclamepaneel als homogeen gekleurd zien, terwijl het feitelijk gestippeld is.
psychologische illusies, waarbij de hersenen de signalen verkeerd interpreteren. Voorbeeld: een onmogelijke figuur waarnemen, of een gezicht in de wolken onderscheiden.

Zien is een synthese van diverse aspecten; in elk van die facetten kun je mis-zien. Waarnemingen die mogelijk fout geïnterpreteerd kunnen worden, zijn onder andere helderheid (contrastillusie), kleur (kleursubjectiviteit), afstand (3D-effect), dimensies (lengte, grootte), verplaatsing (snelheid), aard (herkenningsmisser, bijvoorbeeld ‘tante Julia’ roepen tegen een volslagen onbekende).

Bij veel illusies neem je iets foutief waar, maar besef je tegelijkertijd wat de ware toedracht is. Zien speelt zich immers niet in dezelfde hersendelen af als weten. Bij de sterkste illusies word je helemaal bedot, zoals nagestreefd door de special effects in een film. Daar maakt men gebruik van toepassingen zoals de Ames-kamer en de bouw van gravitatieheuvels.